Nec vero habere virtutem satis est quasi artem
aliquam, nisi utare; etsi ars quidem, cum ea
non utare, scientia tamen ipsa teneri potest, virtus in
usu sui tota posita est; usus autem eius est maximus civitatis gubernatio et earum ipsarum rerum,
quas isti in angulis personant, reapse, non oratione
perfectio. Nihil enim dicitur a philosophis, quod quidem recte honesteque dicatur, quod non ab iis partum
confirmatumque sit, a quibus civitatibus iura discripta
sunt. Unde enim pietas aut a quibus religio?
unde ius aut gentium aut hoc ipsum civile quod dicitur? unde iustitia, fides, aequitas? unde pudor, continentia, fuga turpitudinis, adpetentia laudis et honestatis? unde in laboribus et periculis fortitudo?
Nempe ab iis, qui haec disciplinis informata alia moribus confirmarunt, sanxerunt autem alia legibus.
Quin
etiam Xenocraten ferunt, nobilem in primis philosophum, cum quaereretur ex eo, quid adsequerentur eius discipuli, respondisse, ut id sua sponte
facerent, quod cogerentur facere legibus. Ergo ille
civis, qui id cogit omnis imperio legumque poena,
quod vix paucis persuadere oratione philosophi possunt, etiam iis, qui illa disputant, ipsis est praeferendus doctoribus. Quae est enim istorum oratio tam
exquisita, quae sit anteponenda bene constitutae civitati publico iure et moribus? Equidem quem
ad modum 'urbes magnas atque imperiosas', ut
appellat Ennius, viculis et castellis praeferendas puto,
sic eos, qui his urbibus consilio atque auctoritate
praesunt, iis, qui omnis negotii publici expertes sint, -- --
longe duco sapientia ipsa esse anteponendos. Et quoniam maxime rapimur ad opes augendas generis humani studemusque nostris consiliis et laboribus tutiorem et opulentiorem vitam hominum reddere et ad
hanc voluptatem ipsius naturae stimulis incitamur, teneamus eum cursum, qui semper fuit optimi
cuiusque, neque ea signa audiamus, quae receptui canunt, ut eos etiam revocent, qui iam processerint.
